Nazwy mutacji nierozłączek (i mutacji innych papug) przeszły w latach dziewiędziecsiątych XX wieku rewolucję.
Wcześniej każda organizacja miała swoje nazwy dla mutacji. Poza tym każdy kraj miał swoje własne nazwy. Jeśli wziąć pod uwagę liczbę różnych języków używanych w Europie, widać, że używano wielu różnych nazw. Można sobie wyobrazić, że wymiana informacji o mutacjach mogła więc być dość myląca. Było tak dlatego, że zamiast konstruktywnej współpracy i wymiany informacji, organizacje postrzegały siebie nawzajem jako rywali i rywalizowały raczej ze sobą niż współpracowały.
Dla prawdziwych miłośników nierozłączek była to katastrofa. Nie mogli nic zrobić, aby powstrzymać te nieporozumienia, ale byli ofiarami.
Zostało to dostrzeżone przez BVA (Belgian Levebird Association).
21 marca 1998r. przedstawiciele różnych federacji zebrali się w Serskamp (Belgia), aby rozpocząć prace. Wszystkie delegacje zgodziły się, że w interesie hobby i jego entuzjastów leży wypracowanie jednolitej metody nazewnictwa nierozłączek. Ponieważ trzeba było znaleźć nazwy z solidną podstawą, postanowiono ustalić je na bazie tła genetycznego i budowy piór. Jeśli istniały mutacje, które zostały już odkryte u innych gatunków papug, to te terminy miały zostać przejęte również dla nierozłączek.
Dostrzeżono praktyczną przydatność tego systemu nie tylko do nazewnictwa podczas wystaw, ale także do artykułów w różnych czasopismach.
12 lipca 1999 r. Terry Martin, australijski weterynarz i hodowca ptaków, założył w Internecie grupę „Genetics-psittacine group”. Intencją było jedynie umożliwienie niewielkiej grupie osób wymiany informacji na temat genetycznej strony hodowli ptaków. Jednak bardzo szybko spotkała się ona z barierami językowymi. Popularność tej grupy przerosła wszelkie oczekiwania i choć nie było to pierwotnym zamiarem, grupa wciąż się powiększała. Bardzo szybko stało się oczywiste, że konieczne jest ustalenie jasnych przepisów dotyczących nazewnictwa mutacji. To, co działo się do tej pory, prowadziło do wieleu nieporozumień, ponieważ niektóre terminy były czasami używane dla zupełnie różnych mutacji. To, co nazwano mutacją A u jednego gatunku, nazywało się mutacją B u innego. Wszyscy byli przekonani, że należy opracować system, który umożliwiłby nazwanie mutacji według klarownego systemu. Po namyśle i wymianie poglądów wszyscy zgodzili się, że należy wziąć pod uwagę procesy związane z pigmentami w piórach i wzór genetyczny osobnika. Trzeba było osiągnąć jednolitość. Krok po kroku stworzono system oparty na bardzo logicznym systemie. Terry Martin umieścił to na liście opublikowanej jako „Uzgodniony system nazewnictwa odmian barwnych, który ma być używany w różnych gatunkach papug i na całym świecie podczas omawiania genetyki”.
Lista ta zawiera szereg bardzo logicznych zasad, które z biegiem czasu zostały rozszerzone, gdy osiągnięto kolejne porozumienia. W szczególności należy zwrócić uwagę na:
- Nierozłączki powinny być nazywane po ich nazwach naukowych (łacińskich), ponieważ różne angielskie nazwy są nadal mylące, a większość hodowców zna nazwy naukowe (łacińskie).
- Skróty SF (Single Factor) i DF (Double Factor) powinny być używane do wskazania mutacji jednofaktorowych i dwufaktorowych z mutacjami dominującymi.
- Ponieważ znane są dwa typy ino, tj. jeden sprzężony z płcią i jeden recesywny ino, wskazujemy je jako NSL (Non-Sex-Linked) ino dla recesywnego ino i SL (Sex-Linked) ino dla ino sprzężonego z płcią.
- W przypadku mutacji dominujących sprzężonych z płcią stosujemy SL SF i SL DF.
- Nie wybiera się oddzielnych nazw dla fenotypu spowodowanego połączeniem dwóch lub więcej różnych mutacji w jednym ptaku.
- Kombinacje mutacji, tak zwane cross-over są wskazywane przez zapisanie podstawowych mutacji łącznikiem. Na przykład cynamon-ino lub opaline-lutino. Można to łatwo zapamiętać dzięki temu, że termin „cross-over” również zawiera myślnik.
- Kombinacje wywołane wieloma allelami wskazuje się pisząc obok siebie obie nazwy podstawowych mutacji. np. PastelIno. Pierwsze litery mutacji to wielkie litery: Pastel i Ino.
- Dark factor: większość krajów używała zielonego, ciemnozielonego i oliwkowo-zielonego, ale niektóre kraje używały również innych terminów. Początkującym często trudno było zrozumieć, na przykład, dlaczego fiolet był używany do niebieskiego ptaka z dwoma "dark factor". Wywoływało to mylne wrażenie, że była to oddzielna mutacja, podczas gdy było to nic innego jak połączenie dwóch dominujących "dark factor" i niebieskiego. Ktoś wpadł więc na pomysł, aby wskazać "dark factor" przez dodanie dużej litery D lub DD do nazwy podstawowej mutacji: zielony, D zielony (dark factor). DD zielony (podwójny dark factor). Zaletą tego systemu jest to, że można go używać z zielonymi, niebieskimi i innymi podstawowymi mutacjami.
Metoda ta zyskała duży międzynarodowy oddźwięk, zwłaszcza w Europie, gdzie wiele osób dostrzegło wagę takich regulacji.
Należy również pamiętać, że system ten może być stosowany do prawie wszystkich gatunków papug.
W 2002 roku Terry Martin opublikował swoją książkę „A Guide to Colour Mutations and Genetics in Parrots”. W tej książce używa niektórych z tych „międzynarodowych terminów”. Książka od razu okazała się wielkim sukcesem, a idea zachowania „nazewnictwa międzynarodowego” stała się jeszcze bardziej popularna.
Zasadniczo każdy kraj może używać własnych nazw mutacji. Niektórzy używają własnych nazw, ale używają jedncoześnie tego systemu do kontaktów międzynarodowych jako swoistego „ptasiego esperanto”.
BVA (Belgian Levebird Association) po raz pierwszy wprowadziła angielską nomenklaturę z tymi terminami na swojej wystawie „Lovebird International 2001”. Ta inicjatywa została bardzo dobrze przyjęta na arenie międzynarodowej i miała następców. Portugalczycy stwierdzili, że będą używać tych terminów w międzynarodowej korespondencji i kontaktach. Nawet Francuzi używają tego systemu.
Postanowiono wybrać język angielski dla terminów międzynarodowych. Osoby posługujące się innymi językami ojczystymi nie powinny być skłonne do tłumaczenia tych terminów na swój język, na przykład tłumaczenie angielskiego z powrotem na francuski lub holenderski mogłoby nas cofnąć do miejsca, w którym zaczęliśmy. Jeśli pojawią się nowe mutacje nierozłączek, od razu otrzymają międzynarodowe nazwy.
Poniżej przedstawię przegląd nazw mutacji używanych dla nierozłączek. Wiele z tych terminów można znaleźć również u innych gatunków papug. Zasada jest taka, że każda mutacja powinna mieć jedną nazwę. Linki pod nazwami prowadzą do szczegółowego opisu danej mutacji.
Blue factor (niebieski)
Aqua (akwamaryna)
Turquoise (turkusowy)
Dilute
Recessive pied (szek recesywny)
Pale fallow
Orange face (pomarańczowa maska)
Pale headed
Violet (fioletowy)
Misty
Dominant edged
Dominant pied (szek dominujący)
Slaty
Dark factor (ciemny faktor)
Mottle
Cinnamon
Opaline
(SL) Sex-Linked ino (Ino sprzężone z płcią)
Pallid
NSL ino or autosomal albinism (Ino nie sprzężony z płcią)
Pastel
Dark eyed clear
Bronze fallow
Niektóre z powyższych nazw funkcjonują u polskich hodowców ale niektóre są lepiej znane w polskiej wersji.
Mutacje możemy również podzielić na kilka kategorii.
Te kategorie to mutacje eumelaniny, mutacje psittaciny, mutacje, które zmieniają rozkład pigmentów barwnych oraz mutacje, które zmieniają strukturę piór.
Mutacje eumelaniny:
- NSL lno
- pastel
- dark eyed clear [DEC]
- bronze fallow
- SL Ino
- pallid
- dilute
- pale fallow
- cynamonowa
- szek recesywny
- szek dominujący
- mottle
- edged dominujący
- misty
Mutacje psittaciny:
- blue
- aqua
- turkusowy
- orange face
- pale headed
Mutacje, które mogą zmienić rozkład obu pigmentów kolorowych:
- opaline
Mutacje struktury piór:
- dark factor
- violet
- slaty
Aktualizowany wykaz rozpoznanych mutacji dla nierozłączek, z ich międzynarodowymi nazwami znajduje się na stronie Dirka Van den Abeele.
Opracowano na podstawie książki : "Lovebirds - Owners manual and reference quide" - Dirk Van den Abeele
