Źródło: BirdTalk.org - tłumaczenie własne
Krótkie podsumowanie wcześniejszych wpisów. W komórce znajdują się dwie kopie większości genów. Te dwie kopie mogą być takie same lub różne. Jeśli te dwie kopie są różne, jeden gen może zdominować drugi tak, że całkowicie ukrywa efekt drugiego.
Gen, który dominuje i pokazuje swój wpływ na ptaka, nazywany jest dominującym. Gen, który nie ma efektu wizualnego, mimo że jest obecna jego kopia, nazywa się recesywnym.
Rozważmy ponownie przykład zielonej i niebieskiej papużki falistej. Geny koloru zielonego ptaka są oznaczone przez GG, a niebieskie przez BB. Kiedy te ptaki są sparowane, przedstawiamy genetykę koloru w następujący sposób
GG X BB = 100% GB
Oznacza to, że 100% lub całe potomstwo odziedziczy jedną kopię genu koloru od każdego z rodziców (G od jednego i B od drugiego), co skutkuje powstaniem genów GB. Wiemy już, że kolor zielony dominuje nad niebieskim, więc wszystkie pisklęta będą zielone. Możesz zapytać w tym momencie, skąd wiemy, że zielony dominuje nad niebieskim? O naturze genów dowiadujemy się z hodowli testowej. Doświadczenie hodowców przed nami mówi nam o naturze wspólnych genów. Listę powszechnych mutacji i ich właściwości dziedziczenia dla każdego gatunku można łatwo znaleźć w Internecie. (tu np. dla papużek falistych: http://www.euronet.nl/users/hnl/symbols.htm ). Należy zauważyć, że niebieski gen jest recesywny u wielu gatunków papug, w tym papużek falistych, nierozłączek i wielu innych. Wyniki dla parowania od zielonego do niebieskiego są zatem takie same u wszystkich tych gatunków.
Wizualne i szpalty
Powyższe sparowanie dało pisklęta z jednym zielonym i jednym niebieskim genem GB. Ten ptak jest ubarwiony jak jego zielony rodzic. Innymi słowy, patrząc na umaszczenie ptaka nie można stwierdzić, czy ma on dwie kopie zielonego genu (GG), czy jeden zielony gen i jeden niebieski gen (GB). W kategoriach genetycznych ukryty gen jest określany jako szpalt (split). Mówimy, że ptak jest zielony szpalt na niebieski (szczepi na niebieski). Ptak z dwiema kopiami niebieskiego genu BB jest koloru niebieskiego. Nazywa się to wizualnym niebieskim.
Sprawmy, aby było trochę ciekawiej i zobaczmy, co się stanie, jeśli sparujemy tego zielonego ptaka, szpalta na niebieski GB, z wizualnym niebieskim ptakiem BB. Aby to zrozumieć, wyobraźmy sobie, że każdy ptak ma talię kart do gry. Wszystkie karty w ręce niebieskiego ptaka pokazują B. Zielony, szpalt na niebieski ptak ma pomieszane karty, z których połowa to G, a druga połowa B. Grają w prostą grę. Każdy ptak rzuca losową kartę. Dwie połączone karty, po jednej od każdego ptaka, stają się genami potomstwa. Niebieski ptak zawsze rzuca B, ponieważ to wszystko, co ma. Zielony szpalt na niebieski może rzucić G lub B. W 50% przypadków otrzymamy BB, a pozostałe 50% będziemy mieli GB. Wiemy już, że BB jest wizualnie niebieski, a GB jest zielony, szpalt na niebieski. Piszemy to genetycznie w następujący sposób
Wizualny niebieski (BB) x Zielony, szpalt na niebieski (GB)
50% GB — zielony szpalt na niebieski
50% BB — wizualny niebieski
Jeśli chcesz poćwiczyć wypróbuj następujące sparowania:
1) Zielony szpalt na niebieski x Zielony wizualny
2) Zielony szpalt na niebieski x Zielony szpalt na niebieski
Szachownica Punneta - formalna metoda przewidywania wyników parowania (nazwa pochodzi od angielskiego gentyka Reginalda Punnetta, który opracował ją w 1905r.)
Nie bójmy się tej nazwy. To nic nowego, po prostu zorganizowany sposób przedstawienia tego, co już wiemy.
Nasze pierwsze połączenie to
Zielony szpalt na Niebieski x Zielony
Wiemy już, że geny u Zielony szpalt na niebieski są oznaczone przez GB, a Zielony ma geny GG.
Informacje te umieszczamy na początku w tabeli poniżej
Teraz wystarczy wypełnić pozostałe komórki, aby uzyskać wynik. Matka wniesie albo gen G albo B. Ojciec ma tylko 2 kopie genu G. Łączymy litery w rzędzie i kolumnie, aby uzyskać wyniki. Widzimy, że dwie komórki pokazują GG, a pozostałe dwie pokazują GB. Tak więc połowa potomstwa będzie Zielony (GG), a druga połowa Zielony szpalt na niebieski (GB) .
Drugie parowanie to
Zielony szpalt Niebieski x Zielony szpalt Niebieski
Umieszczamy te informacje w tabeli i otrzymujemy
Widzimy teraz, że jedna komórka ma GG, dwie komórki mają GB (GB i BG są takie same genetycznie), a jedna komórka ma BB. Więc nasz wynik z tego parowania to:
1/4 lub 25% zielony
2/4 lub 50% zielony szpalt niebieski
1/4 lub 25% niebieski
Pytanie:
1) Czy dwa niebieskie ptaki mogą wyhodować zielone potomstwo?
2) Czy dwa zielone ptaki mogą wyhodować niebieskie potomstwo?
Powodzenia. Do następnego wpisu!
